Leppar og lygafléttur

Hópur þjóðkunnra tækifærissinna setti saman Svika-hópinn
sem átti ekkert erlent fjármagn og var skuldsettur upp að öxlum, notaðist við
lánsfé og tók síðan fleiri lán til viðbótar. Allt einkavæðingarferlið breyttist
strax og Svika-hópurinn kom að því. Einkavæðing beggja banka fór þá að miðast í
öllu við þarfir þessa hóps og óskir, tímasetningar og framkvæmd öll fór eftir
duttlungum hans. Ég skrifaði m.a. um þetta í bók minni, Billions to Bust and Back:

Ég hefði átt að snúa baki við öllu saman þegar ég áttaði mig á því hvað var
í gangi. Ég hefði átt að segja: „Það er skítalykt af þessu og það er
hættulegt.“ Innsæið sagði þetta líka en ég hlustaði ekki af því að ég hélt að
ég yrði útmálaður sem misheppnaður og tapsár ef ég færi að halda því fram að
samningurinn væri fyrirfram ákveðinn. Þess í stað skrifaði ég bréf til Davíðs
forsætisráðherra, Geirs Haarde fjármálaráðherra og einkavæðingarnefndar og
mætti í fjölmiðlaviðtöl þar sem ég sagði að einkavæðingarferli beggja bankanna
væru ógagnsæ og óskýr. Ég sagði þeim að einkavæðingarreglur í Búlgaríu væru
skýrari en þær íslensku. En athugasemdirnar fengu enga athygli. Síðar
fyrirskipaði þingið rannsókn en þar var farið á hundavaði yfir hlutina. Eftir
hrunið kom í ljós að það sem ég hafði verið að segja átti rétt á sér.

Svika-hópurinn þurfti samt að sýna fram á, að hann
styddist við öflugan, erlendan banka, til að eiga von til þess að ríkið vildi
selja þessum samansafni lukkuriddara ráðandi hlut í Búnaðarbankanum. Lengi vel
létu þeir eins og franski stórbankinn Société Général væri með þeim í kaupunum,
en að lokum reyndist stóri, erlendi bankinn vera lítill, þýskur einkabanki sem
enginn þekkti til. Og sá banki bara ómerkilegur leppur Ólafs Ólafssonar.

Svo vel þótti Ólafi
Ólafssyni og mönnum hans til takast með blekkingarnar, að þeir voru reiðubúnir
að endurtaka leikinn rúmum 5 árum síðar, haustið 2008, og þá með riddara á
arabískum hesti, sem kom til bjargar á ögurstundu. Um þær æfingar hefur
Hæstiréttur haft miður falleg orð:

•  „ . . . þaulskipulögð,
  drýgð af einbeittum ásetningi og eindæma ófyrirleitni og skeytingarleysi“
• „ . . . beindust í senn að
  öllum almenningi og fjármálamarkaðinum hér á landi í heild“

Þessi orð er allt eins hægt
að nota um fléttu Ólafs Ólafssonar og „the usual suspects“ við kaupin á
Búnaðarbankanum.

Ég hef alltaf verið hlynntur ítarlegri rannsókn á einkavæðingu Landsbankans
og Búnaðarbankans 2002 og 2003 og ítreka það nú. Það er löngu tímabært að sú
saga verði öll sögð, svo þeir beri skömmina sem eiga hana og aðrir fái uppreist
æru. Og tímabært að stjórnmálamenn standi við yfirlýsingar sínar um gagnsæi. Ég
er reiðubúinn að mæta fyrir hvaða nefnd sem er og fara ítarlega yfir einkavæðingu
Landsbankans.